Όταν οι υποδομές φθίνουν, το τουριστικό μοντέλο αλλάζει
Με αφορμή την Παγκόσμια ημέρα τουρισμού 2020 που ήταν την Κυριακή 27 Σεπτεμβρίου γράφω λίγα λόγια για έναν μεγάλο κίνδυνο που αντιμετωπίζει ολόκληρο το μοντέλο τουριστικής ανάπτυξης του νησιού μας όπως το γνωρίσαμε τα τελευταία 15-20 χρόνια.
Το τουριστικό μοντέλο που ακολούθησε η Κεφαλονιά τα τελευταία 15-20 χρόνια είναι εντελώς διαφορετικό από άλλους προορισμούς. Εδώ στην Κεφαλονιά ο Τουρισμός δεν αναπτύχθηκε μαζικά με τεράστια all-inclusive ξενοδοχεία/resorts και τουρίστες που δεν κυκλοφορούν στο νησί. Προτιμήσαμε να αναπτύξουμε σχετικά μικρά, οικογενειακά ξενοδοχεία με ιδιοκτήτες τους ίδιους τους κατοίκους, ενοικιαζόμενες βίλλες και ενοικιαζόμενα διαμερίσματα. Το μοντέλο αυτό που δεν αναπτύχθηκε συνειδητά αλλά μάλλον προέκυψε από άλλους παράγοντες, οδηγεί στην ανάπτυξη πολλών περιφερειακών στον Τουρισμό επιχειρήσεων. Με το μοντέλο αυτό ο τουρίστας κυκλοφορεί σε όλο το νησί με αυτοκίνητο, τρώει σε διάφορα εστιατόρια και κάνει βόλτες στην τοπική αγορά. Επιπλέον, κλάδοι όπως το real estate αναπτύσσονται παράλληλα με τον τουρισμό αφού αρκετοί τουρίστες επιλέγουν να αγοράσουν δικό τους σπίτι στο νησί που έχουν αγαπήσει. Με λίγα λόγια ο τουρίστας στην Κεφαλονιά λειτουργεί περίπου σαν κάτοικος του νησιού. Έχει το «σπίτι του» και κυκλοφορεί σε όλο το νησί. Βλέπει τα πάντα, χρησιμοποιεί τους δρόμους, τα καταστήματα, το Νοσοκομείο κτλ.
Όλα τα παραπάνω όμως για να συνεχίσουν να λειτουργούν με αυτό τον τρόπο απαιτούν ανάπτυξη/συντήρηση υποδομών και οργάνωση. Με τα γεγονότα των τελευταίων ετών (οικονομική κρίση, σεισμοί, πλημμύρες, πανδημία, Ιανός) οι υποδομές του νησιού έχουν υποστεί μεγάλο πλήγμα. Εκτός από τις προφανείς αρνητικές επιπτώσεις στις ζωές των κατοίκων, όλα αυτά τα γεγονότα έχουν μεγάλη επίδραση και στο μοντέλο ανάπτυξης μιας περιοχής. Είναι βέβαιο ότι στο άμεσο μέλλον θα υπάρξουν και άλλες φυσικές καταστροφές. Η κλιματική αλλαγή δεν αστειεύεται. Είμαστε όμως έτοιμοι για αυτό;
Λόγω των αλλεπάλληλων φυσικών καταστροφών θεωρώ ότι ο ρυθμός κατάρρευσης των υποδομών μας (δρόμοι, υγεία, εκπαίδευση, δίκτυα κτλ) είναι στην καλύτερη περίπτωση ίσος και σε πολλές περιπτώσεις μεγαλύτερος από τον ρυθμό που τα αντικαθιστούμε. Με δυσκολία δηλαδή και πολλά προβλήματα διατηρούμε αυτά που έχουμε. Δεν μιλάω καν για ανάπτυξη και βελτίωσή τους. Είναι φανερό ότι χρόνο με το χρόνο τα τελευταία 10-15 χρόνια χάνουμε υποδομές. Κάθε χρόνο καταστρέφονται δρόμοι, τα περισσότερα σχολεία έχουν πάει σε κοντέινερς από το 2014 και δεν έχουν επιστρέψει, το Νοσοκομείο αντιμετωπίζει προβλήματα, ολόκληρες πόλεις πλημυρίζουν, παραλίες χάνονται. Όλα αυτά δείχνουν ότι οι υποδομές του νησιού μας, ακόμα και το φυσικό τοπίο σε κάποιες περιπτώσεις, φθίνουν. Αν συνεχιστούν όλα αυτά είναι βέβαιο ότι θα επηρεαστεί σε πάρα πολύ μεγάλο βαθμό και το μοντέλο τουρισμού μας. Η δύναμη της Κεφαλονιάς είναι το φυσικό περιβάλλον που ουσιαστικά προκαλεί την εσωτερική μετακίνηση των τουριστών. Όταν ο τουρίστας δεν θα μπορεί να χαρεί τις ομορφιές του νησιού και θα βλέπει γύρω του εικόνες καταστροφών δεν θα έχει και μεγάλη διάθεση να κυκλοφορήσει.
Δείτε ποιος τουρισμός επικρατεί σε περιοχές με υποβαθμισμένες υποδομές ανά τον κόσμο. Είναι ο τουρισμός των τεράστιων συγκροτημάτων, των resorts, όπου οι τουρίστες μένουν μέσα σε ολόκληρο το ταξίδι τους. Ο προορισμός πλέον δεν είναι ο τόπος αλλά το resort. Είναι σα να πηγαίνεις στη Disneyland. Δεν βλέπεις τη Florida αλλά μόνο το resort. Αυτός είναι ο τουρισμός και η ανάπτυξη που θέλουμε;
Όλα αυτά δεν θα γίνουν βέβαια αύριο, όμως με τον ρυθμό που αυξάνονται οι καταστροφές, αν δεν δράσουμε άμεσα και πολύ δυναμικά, όσα ξέραμε για τον Τουρισμό στο νησί μας σε 10 χρόνια δεν θα ισχύουν πια.