4 λύσεις σε 3 προβλήματα για παροχή πραγματικής εξ αποστάσεως εκπαίδευσης στην εποχή του κορονοϊού

Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση () από τα σχολεία στην Ελλάδα προχώρησε και αναπτύχθηκε σε 15 μέρες όσο θα αναπτύσσονταν τα επόμενα 10 χρόνια σε «κανονικούς» ρυθμούς. Έγιναν πραγματικά άλματα σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα. Όμως, όπως είναι φυσικό, υπάρχουν ακόμη προβλήματα που θα πρέπει να επιλυθούν για να είναι τελικά επιτυχημένο και αποτελεσματικό το όλο εγχείρημα. Τα τρία βασικά προβλήματα που έχουν αναφερθεί είναι:

  1. Η έλλειψη εκπαίδευσης και εξοικείωσης κάποιων εκπαιδευτικών με την τεχνολογία και κυρίως με τη χρήση των εργαλείων ασύγχρονης και σύγχρονης τηλεκπαίδευσης που χρησιμοποιούνται/προτείνονται από το Υπουργείο Παιδείας ().
  2. Η έλλειψη έτοιμου ψηφιακού υλικού (παρουσιάσεις, ασκήσεις, εργασίες κτλ.) από τους εκπαιδευτικούς για να λειτουργήσει η ασύγχρονη τηλεκπαίδευση (όχι ζωντανή διδασκαλία) σε όλες τις τάξεις.
  3. Η έλλειψη συσκευών (Η/Υ, laptop, κινητά) ή/και σύνδεσης με το διαδίκτυο στα σπίτια αρκετών μαθητών και εκπαιδευτικών. Η ύπαρξη συσκευών αλληλεπίδρασης (κινητά, tablet, laptop, Η/Υ) και σύνδεση με το διαδίκτυο είναι απαραίτητες προϋποθέσεις για την εξ αποστάσεως εκπαίδευση.

Όποια γνώμη και αν έχουμε για τα αίτια που οδήγησαν στο να υπάρχουν αυτά τα προβλήματα δεν είναι τώρα η ώρα για να αναλωθούμε σε τέτοιες αναλύσεις. Μπορούμε να το κάνουμε μετά την κρίση. Τώρα είναι ώρα να βρούμε γρήγορες, αποδοτικές και όχι ακριβές λύσεις για να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε τις δυσκολίες.

Διάγραμμα 1. Αριθμός χρηστών Internet στην Ελλάδα (Ιανουάριος 2019)

Σύμφωνα με στοιχεία του 2019 (Διάγραμμα 1 – https://wearesocial.com/global-digital-report-2019) στην Ελλάδα το 73% του πληθυσμού έχει πρόσβαση στο Internet. Ποσοστό κάτω από το μέσο όρο της Νότιας Ευρώπης (88%), λίγο κάτω από το ποσοστό της Πορτογαλίας (78%) και αρκετά πάνω από τον παγκόσμιο μέσο όρο (57%). Το ποσοστό της Ελλάδας, αν και ικανοποιητικό, δείχνει ότι υπάρχει ένα ποσοστό νοικοκυριών (σπιτιών) που δεν είναι συνδεδεμένα με το διαδίκτυο. Είναι φανερό λοιπόν πως κάποιοι μαθητές και εκπαιδευτικοί δεν έχουν τη δυνατότητα να συνδεθούν και να συμμετέχουν σε σύγχρονη ή ασύγχρονη τηλεκπαίδευση.

Διάγραμμα 2. Αριθμός χρηστών ηλεκτρονικών συσκευών στην Ελλάδα (Ιανουάριος 2019)

Σε ό,τι αφορά τις συσκευές, το 66% του πληθυσμού έχει πρόσβαση σε smartphone και το 63% σε laptop (Διάγραμμα 2 – https://wearesocial.com/global-digital-report-2019). Το στοιχείο αυτό επίσης δείχνει πως υπάρχουν Έλληνες που δεν έχουν πρόσβαση σε κάποια συσκευή που απαιτείται για να συμμετέχουν σε προγράμματα σύγχρονης και ασύγχρονης τηλεκπαίδευσης.

 

Με βάση τα παραπάνω στοιχεία, πρέπει να βρούμε και να προτείνουμε άμεσες λύσεις που:

  1. θα επιτρέπουν σε όλα τα παιδιά να συμμετέχουν στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση, σε οποιαδήποτε περιοχή και όποια και αν είναι η οικονομική κατάσταση των γονιών τους
  2. θα επιτρέπουν σε όλους τους εκπαιδευτικούς να μπορούν να κάνουν σωστά τη δουλειά τους υπό τις παρούσες συνθήκες όποια και αν είναι η σχέση τους με την Τεχνολογία έως σήμερα και όποια και αν είναι η οικονομική τους κατάσταση

Όπως λοιπόν στη χώρα μας μιλάμε και διεκδικούμε διαχρονικά δωρεάν παιδεία για όλους έτσι πρέπει να εξασφαλίσουμε και την εξ αποστάσεως δωρεάν εκπαίδευση για όλους.

Οι ενέργειες που κατά τη γνώμη μου πρέπει να γίνουν για να μπορέσουμε άμεσα να περάσουμε σε ένα σχεδόν καθολικό και αποδοτικό σύστημα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης είναι:

  1. Να οργανωθούν τηλε-μαθήματα από την Εκπαιδευτική τηλεόραση της ΕΡΤ2 για τους εκπαιδευτικούς. Η θεματολογία των μαθημάτων αυτών να σχετίζεται με τη δημιουργία ηλεκτρονικού εκπαιδευτικού υλικού, τη χρήση του eclass.sch.gr και την πραγματοποίηση μαθημάτων με χρήση της πλατφόρμας WEBEX*. Η τηλεόραση είναι το μόνο μαζικό μέσο που θα μπορούσε να ενημερώσει όλους τους εκπαιδευτικούς αυτή τη στιγμή (ακόμα και αν δεν έχουν πρόσβαση στο Διαδίκτυο). Με τα μαθήματα αυτά οι εκπαιδευτικοί που δεν έχουν μεγάλη ευχέρεια στη χρήση των προαναφερόμενων πλατφορμών θα μπορέσουν να ανακτήσουν κάπως το χαμένο έδαφος και να ενεργοποιηθούν προς όφελος των μαθητών τους.
  2. Υλοποίηση ενός προγράμματος δωρεάν παροχής tablet/laptop με κάρτα SIM για πρόσβαση στο διαδίκτυο σε όσους μαθητές και εκπαιδευτικούς δεν έχουν πρόσβαση αυτή τη στιγμή. Οι δικαιούχοι μπορούν εύκολα να προσδιοριστούν με διάφορα κριτήρια όπως π.χ. αν έχουν ήδη εγγραφεί στο eclass.sch.gr ή όχι. Η χρήση SIM (δίκτυα κινητής τηλεφωνίας) είναι μια λύση άμεσης πρόσβασης στο διαδίκτυο για όσους δεν έχουν πρόσβαση και μια εγγύηση για σχεδόν Πανελλήνια κάλυψη. Εναλλακτικά, θα μπορούσε να γίνει και μια συμφωνία με εταιρείες παροχής επίγειας σύνδεσης, κάτι που βέβαια απαιτεί περισσότερο χρόνο και εξοπλισμό. Σε ότι αφορά τους εκπαιδευτικούς θα μπορούσαν να αποκτηθούν από το Υπουργείο Παιδείας, Η/Υ για κάθε σχολική μονάδα και οι εκπαιδευτικοί να έχουν τη δυνατότητα να πηγαίνουν μόνοι τους σε ειδικά διαμορφωμένες αίθουσες του σχολείου τους για να κάνουν τα μαθήματά κάθε μέρα.
  3. Συνεννόηση με εταιρείες κινητής τηλεφωνίας για παροχή δωρεάν δεδομένων στις κάρτες SIM που θα δοθούν και για τις εφαρμογές (domains) που θα χρησιμοποιούνται (sch.gr και WEBEX). Η ασύγχρονη τηλε-εκπαίδευση δεν είναι ιδιαίτερα απαιτητική σε δεδομένα. Η σύγχρονη από την άλλη είναι αρκετά απαιτητική αν είναι ενεργοποιημένο το Video. Οι νέες αυτές συνδέσεις όμως θα μπορούσαν να χρησιμοποιούνται χωρίς την ενεργοποίηση του Video έτσι ώστε να μειωθούν τα απαιτούμενα δεδομένα. Οι εταιρείες κινητής τηλεφωνίας νομίζω ότι θα μπορούσαν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις λειτουργίας αυτών των νέων συνδέσεων.
  4. Οργάνωση μιας απλής πλατφόρμας διαμοιρασμού περιεχομένου για εκπαιδευτικούς. Μέσα από αυτή την πλατφόρμα οι εκπαιδευτικοί θα μπορούν να μοιράζονται ηλεκτρονικό περιεχόμενο (παρουσιάσεις, ασκήσεις, εργασίες κ.α.) που έχουν δημιουργήσει με άλλους συναδέλφους τους. Κάτι ανάλογο δηλαδή με τα ανοιχτά ακαδημαϊκά μαθήματα (https://opencourses.gr/) που έχουν υλοποιήσει τα Ελληνικά Πανεπιστήμια. Με αυτόν τον τρόπο εκπαιδευτικοί που δεν είναι έτοιμοι και δεν έχουν υλικό θα μπορέσουν να χρησιμοποιήσουν υλικό από συναδέλφους τους. Ίσως θα μπορούσαν να εμπλακούν εδώ και τα ΑΕΙ που θα τροφοδοτούσαν την πλατφόρμα με περιεχόμενο που έχουν ήδη διαθέσιμο.

Όλα τα παραπάνω προφανώς είναι λύσεις έκτακτης ανάγκης. Πολλές από τις λύσεις που προτείνονται εδώ θα μπορούσαν να υλοποιηθούν από τις Περιφέρειες και τους Δήμους της χώρας σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας. Οι λύσεις αυτές απαιτούν από όλους να ξεφύγουν από τα συνηθισμένα, να υπερβούν εαυτούς και να πάρουν πρωτοβουλίες. Είναι σίγουρο ότι κάποιοι βλέπουν το όλο εγχείρημα της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης ως πολύ δύσκολο και πολύ απαιτητικό. Μάλλον έχουν δίκιο. Στις δύσκολες συνθήκες που ζούμε όμως αξίζει να κάνουμε το βήμα παραπάνω. Άλλωστε ως Έλληνες φημιζόμαστε ότι στις δύσκολες συνθήκες βρίσκουμε πάντοτε τις λύσεις και βγαίνουμε νικητές.

* Το άρθρο αναφέρεται στην πλατφόρμα τηλεδιασκέψεων WEBEX. Τα ίδια ακριβώς ισχύουν και για τις άλλες παρόμοιες πλατφόρμες όπως είναι το ZOOM και το Google Meet.